Een nieuw koororgel.
In het zuidertransept van de O.L.V.-basiliek staat, of liever ‘hangt’ al enige tijd het doksaal voor een nieuw koororgel: het ‘Onze Lieve Vrouwe-orgel’ of: het transeptorgel. Toen Luc Ponet 25 jaar geleden, in september 1988, benoemd werd tot titularis-organist van de basiliek was het zijn opdracht om stap voor stap de eeuwenoude orgelcultuur in de basiliek weer in ere te herstellen. De restauratie van het inmiddels wereldberoemde Le Picard-orgel, afgerond in 2002, was daarvan natuurlijk de belangrijkste realisatie. De liturgie voorzien van passend orgelspel en de regelmatige orgelconcerten, orgelvespers, artiestenmissen, orgelbespelingen ter gelegenheid van feestdagen, orgelbezoeken met toelichting bij het Le Picard-orgel, CD-opnames door gerenommeerde organisten en de Internationale Orgelacademie Tongeren zijn daarvan het hoorbare en zichtbare resultaat. De Tongerse orgelcultuur kent daardoor een internationale uitstraling en waardering en speelt een belangrijke ambassadeursrol voor zowel de basiliek als de stad. Tongeren is fier op ‘haar’ uniek Le Picard-orgel!
In 2003 werd Jan Peeters aangesteld als kapelmeester van de basiliek. Zoals gebruikelijk vanaf de middeleeuwen, tot diep in de 20e eeuw, is de kapelmeester verantwoordelijk voor de (koor-)zang. Voor het opluisteren van al de liturgische diensten op zon- en feestdagen, evenals voor de begrafenissen en andere bijzondere vieringen, zijn er momenteel vijf verschillende koren actief. Zoals de traditie het wil worden deze koren begeleid op het koororgel.
In de basiliek was vanaf de 14de eeuw tot bij de afbraak van het koordoksaal in de 19de eeuw een koororgel aanwezig. Na de integrale binnen-restauratie van de basiliek werd in 2010 vastgesteld dat er diende uitgekeken te worden naar een definitieve plaats voor een (nieuw) koororgel. Uit nauw overleg tussen de inspecteurs van Monumenten & Landschappen, kerkfabriek, architecten, deken en organist werd geopteerd voor een geheel nieuwe situatie. Deze diende wel aan te sluiten met de rijke muziek- en orgeltraditie in de Tongerse basiliek. De vzw Vrienden van het Le Picard-orgel van de basiliek nam het initiatief en de verantwoordelijkheid om dit project te begeleiden en er de nodige financiële middelen voor te vinden. Architectenbureau Janssen maakte het ontwerp voor het nieuwe doksaal en Luc Ponet schreef de voorwaarden uit waaraan het nieuwe koororgel moet voldoen. Uit een internationale offerte-aanvraag bij de beste orgelbouwers van Europa kwam het project van de Belgische orgelbouwer ‘la Manufacture d’orgues Thomas’ er als meest interessant uit in de verhouding visie-kwaliteit-prijs. Zopas werd aan deze firma, die overigens ook het Le Picard-orgel voortreffelijk restaureerde, de opdracht toegekend en werd het contract voor de bouw van het nieuwe orgel ondertekend. In de zomer van 2014 zal het orgel feestelijk in gebruik genomen worden. Zonder twijfel vertegenwoordigt ook dit instrument een belangrijke meerwaarde voor de culturele uitstraling van de basiliek en van Tongeren. Stad en kerk krijgen er een bijzonder, klinkend en dus functioneel monument bij!
Opmerkelijk is dat het integrale project volledig gefinancierd wordt door privé-personen, door sponsoring en mecenaat: géén overheidssubsidie, geen bijdragen van provincie, stad noch kerkfabriek. De verkoop van het tijdelijke koororgel (eigendom van de vzw vrienden van het Le Picard-orgel) was het startkapitaal en de rest wordt gezocht via formules van peter- of meterschap, giften en bijdragen die dankzij een samenwerking met de Koning Boudewijnstichting fiscaal aftrekbaar zijn.
vzw De Vrienden van het Le Picard-orgel Tongeren